راهنمای دریافت ویزای همراه برای همسر و فرزندان دانشجویان ایرانی در بریتانیا

مقدمه

ویزای همراه دانشجویی بریتانیا فرصتی است تا خانواده‌ی دانشجویان بین‌المللی در دوران تحصیل کنار آن‌ها باشند. بر اساس قوانین مهاجرتی بریتانیا، تنها همسر یا شریک زندگی  و فرزندان زیر ۱۸ سال به عنوان همراه (Dependant) واجد  شرایط محسوب می‌شوند . این بدان معناست که والدین، خواهر یا برادر دانشجو نمی‌توانند تحت این نوع ویزا به بریتانیا بیایند و در صورت تمایل صرفاً می‌توانند با ویزای کوتاه‌مدت دیدار (Visitor) حداکثر شش ماهه از دانشجو بازدید کنند . در این مقاله به طور جامع به شرایط و مراحل دریافت ویزای همراه برای همسر و فرزندان دانشجویان ایرانی در بریتانیا می‌پردازیم. سعی شده جدیدترین اطلاعات تا سال ۲۰۲۵، از جمله تغییرات اخیر مقررات مهاجرتی، ارائه شود تا راهنمایی کامل برای خانواده‌های دانشجویان فراهم گردد.

شرایط واجد شرایط بودن برای ویزای همراه دانشجویی

برای آنکه همسر و فرزندان یک دانشجوی ایرانی بتوانند ویزای همراه بریتانیا را دریافت کنند، ابتدا خود دانشجو باید دارای شرایط لازم باشد. طبق مقررات فعلی اداره مهاجرت بریتانیا (UKVI) ، دانشجو باید در یکی از دسته‌های زیر قرار گیرد :

• دانشجوی دارای بورسیه دولتی: اگر دانشجو توسط دولت (مثلاً بورسیه دولتی ایران یا بورسیه‌های بین‌المللی) حمایت مالی می‌شود و دوره‌ی تحصیل وی بیش از ۶ ماه طول می‌کشد، واجد شرایط آوردن همراه است .
• دانشجوی مقطع تحصیلات تکمیلی تمام‌وقت: اگر دانشجو در یک دوره‌ی تمام‌وقت در مقطع کارشناسی ارشد یا بالاتر معادل  RQF سطح ۷ به بال) پذیرفته شده که حداقل ۹ ماه به طول می‌انجامد، می‌تواند برای همراهان درخواست ویزا کند .

نکته بسیار مهم: از تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۲۴ به بعد، تنها دانشجویانی که در مقاطع دکتری (PhD یا سطح ۸ RQF) یا دوره‌های تحصیلات تکمیلی مبتنی بر پژوهش (Research-based) مشغول به تحصیل باشند، می‌توانند همسر و فرزندانشان را به عنوان همراه به بریتانیا بیاورند . به عبارتی، دانشجویان دوره‌های کارشناسی ارشد آموزش‌محور (تدریسی) که از سال ۲۰۲۴ به بعد آغاز شده، دیگر اجازه‌ی همراه بردن خانواده را ندارند و این امکان محدود به دوره‌های دکتری و پژوهش‌محور شده است. این تغییر در پی سیاست‌های جدید دولت بریتانیا برای کنترل مهاجرت صورت گرفته و برای دانشجویان ایرانی که قصد تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد معمولی (تدریس‌محور) را دارند بسیار حائز اهمیت است. اگر شروع دورهٔ کارشناسی ارشد شما قبل از ژانویه ۲۰۲۴ بوده باشد، طبق قواعد قدیم همچنان امکان درخواست ویزای همراه برای همسر و فرزندان وجود دارد .

تعریف «همراه» و اعضای خانواده مجاز

همراهان مجاز در ویزای دانشجویی بریتانیا محدود به همسر یا شریک زندگی و فرزندان وابسته زیر ۱۸ سال می‌باشند .

• همسر یا شریک زندگی: شامل همسر رسمی (زوج عقد کرده) یا شریک زندگی در رابطه پایدار (زندگی مشترک حداقل ۲ ساله) می‌شود. ارائه سند ازدواج رسمی یا مدرکی دال بر زندگی مشترک بلندمدت برای اثبات رابطه‌ی واقعی و پابرجا الزامی است . رابطه باید واقعی (genuine and subsisting) باشد؛ یعنی صرفاً ازدواج صوری برای ویزا قابل قبول نیست. برای اثبات این امر، علاوه بر سند ازدواج، ممکن است نیاز به مدارک تکمیلی (عکس‌های مشترک، پیام‌ها، حساب بانکی مشترک و…) باشد . همچنین سن هر دوی دانشجو و همسر باید بالای ۱۸ سال باشد .
• فرزندان وابسته زیر ۱۸ سال: تمامی فرزندان بیولوژیکی یا فرزندخوانده‌ی دانشجو که زیر ۱۸ سال سن دارند می‌توانند به عنوان همراه درخواست ویزا کنند . برای هر فرزند ارائه شناسنامه یا سند ولادت رسمی جهت اثبات رابطه والدین ضروری است . توجه داشته باشید فرزند بالای ۱۸ سال به طور معمول واجد شرایط ویزای همراه نیست؛ مگر در شرایط استثنائی (مثلاً اگر در زمان دریافت اولین ویزا زیر ۱۸ بوده و اکنون اندکی بالاتر است و همچنان وابسته والدین است، ممکن است امکان تمدید ویزا وجود داشته باشد). همچنین طبق قوانین، فرزند وابسته باید از نظر زندگی مستقل نباشد؛ یعنی ازدواج نکرده باشد و معمولاً با والدین خود زندگی کند . در صورتی که یکی از والدین در ایران باقی می‌ماند و تنها یکی (دانشجو) در بریتانیا تحصیل می‌کند، معمولاً هر دو والد باید برای آوردن فرزند به عنوان همراه در بریتانیا حضور داشته باشند یا دلایل قانع‌کننده‌ای ارائه شود که چرا فرزند باید با یک والد در بریتانیا زندگی کند .

مدارک مورد نیاز برای درخواست ویزای همراه

برای درخواست ویزای همراه (هم برای همسر و هم فرزندان)، تهیه و ارائه‌ی مدارک زیر ضروری است:

• گذرنامه معتبر: گذرنامه‌ی همراه با حداقل یک صفحه خالی. اگر اعضای خانواده به طور جداگانه درخواست می‌دهند، هر کدام نیاز به گذرنامه جداگانه دارند.
• مدرک اثبات رابطه: برای همسر سند ازدواج رسمی (به همراه ترجمه رسمی انگلیسی) و برای فرزند شناسنامه‌ی کودک که والدینی (دانشجو یا همسر وی) را نشان دهد (همراه ترجمه انگلیسی) لازم است . ترجمه‌ها باید توسط دارالترجمه رسمی انجام شده و دارای مهر تأییدیه معتبر باشند.
• CAS و جزئیات پذیرش دانشجو: همراهان در فرم درخواست آنلاین باید شماره‌ی CAS (Confirmation of Acceptance for Studies) و جزئیات دوره تحصیلی دانشجو را وارد کنند . بنابراین داشتن کپی پذیرش دانشگاهی دانشجو یا نامه CAS برای تکمیل درخواست همراه ضروری است.
• مدارک مالی (تمکن مالی): اثبات داشتن بودجه کافی برای حمایت مالی از همراهان یکی از مهم‌ترین بخش‌های مدارک است (جزئیات کامل در بخش بعدی آمده است). خلاصه اینکه گردش حساب بانکی یا گواهی تمکن مالی که نشان‌دهنده وجود مبلغ مورد نیاز برای حداقل ۲۸ روز متوالی در حساب باشد، باید ارائه شود . این گواهی مالی می‌تواند به نام دانشجو، همسر یا حتی حساب مشترک باشد. در مورد فرزندان، حساب به نام یکی از والدین (مثلاً والد باقی‌مانده در ایران) نیز قابل قبول است .
• نتیجه آزمایش سل (TB Test): اتباع ایرانی برای ویزاهای بیش از ۶ ماه (از جمله دانشجویی و همراه) باید گواهی عدم ابتلا به سل ارائه دهند. این آزمایش پزشکی باید در یکی از مراکز مورد تایید سفارت بریتانیا در ایران (معمولاً تهران) انجام شود و گواهی صادره را باید همراه درخواست تحویل داد .
• رسید پرداخت هزینه‌ها: پس از تکمیل فرم آنلاین و پرداخت هزینه ویزا و عوارض درمانی، رسید یا تاییدیه پرداخت معمولاً ایمیل می‌شود که بهتر است نسخه‌ای از آن نگه داشته شود.
• عکس پرسنلی: به طور معمول، در مرکز درخواست ویزا (VAC) عکس بیومتریک گرفته می‌شود. اما همراه داشتن چند قطعه عکس پاسپورتی جدید به احتیاط توصیه می‌شود.
• سایر مدارک تکمیلی: اگر همسر یا فرزند قصد دارند جدا از دانشجو و دیرتر به او ملحق شوند، ممکن است نیاز به ارائه کپی ویزای دانشجو یا کپی کارت اقامت بیومتریک (BRP) دانشجو باشد تا نشان دهد دانشجو در بریتانیاست. همچنین اگر فرزند با یکی از والدین به بریتانیا می‌آید، معمولاً رضایت‌نامه والد دیگر (که در ایران مانده) برای خروج کودک لازم است تا نشان دهد هر دو والد در جریان هستند.

همه مدارک فارسی (مانند سند ازدواج یا شناسنامه) باید به صورت رسمی به انگلیسی ترجمه و مهر و امضای مترجم رسمی داشته باشند. سفارت بریتانیا معمولاً اصل مدارک را مشاهده و اسکن می‌کند، اما ترجمه رسمی را حتماً مطالبه می‌کند.

الزامات مالی (تمکن مالی) و هزینه‌ها

یکی از اساسی‌ترین شرایط برای دریافت ویزای همراه دانشجویی، اثبات توان مالی جهت پوشش هزینه‌های زندگی همراهان در بریتانیاست. دولت بریتانیا برای اطمینان از اینکه همراهان سربار سیستم رفاهی نخواهند شد، متقاضی را ملزم می‌کند نشان دهد پول کافی برای مخارج خود و خانواده را دارد.

تمکن مالی برای همراهان

براساس راهنمای UKCISA و قوانین مهاجرتی ۲۰۲۴، میزان پولی که باید برای هر همراه نشان داده شود به محل تحصیل دانشجو بستگی دارد :

• اگر دانشجو در لندن تحصیل می‌کند (دانشگاه یا کالج واقع در مناطق لندن که توسط UKVI مشخص شده‌اند)، هر همراه باید مبلغ ۸۴۵ پوند در ماه را برای مدت ویزای دانشجو (حداکثر برای ۹ ماه) در حساب داشته باشد . به عبارتی برای دوره‌های ۹ ماهه یا بیشتر در لندن، حداقل ۷٬۶۰۵ پوند برای هر همراه نیاز به اثبات است .
• اگر محل تحصیل دانشجو خارج از لندن (سایر شهرهای بریتانیا) باشد، میزان تمکن مالی مورد نیاز ۶۸۰ پوند در ماه برای هر همراه (تا حداکثر ۹ ماه) است . بنابراین حداکثر مبلغ مورد نیاز برای هر همراه در دوره‌های ۹ ماهه یا بیشتر برابر ۶٬۱۲۰ پوند خواهد بود.

این مبالغ باید به مدت ۲۸ روز متوالی پیش از تاریخ اپلیکیشن در حساب بانکی نگه‌داری شده باشند و موجودی حساب در هیچ روزی نباید کمتر از حد نصاب تعیین‌شده افت کند . تاریخ پایان دوره ۲۸ روزه باید حداکثر ۳۱ روز قبل از تاریخ ثبت درخواست ویزا باشد . توجه داشته باشید که ریزپرینت بانکی (bank statement) یا گواهی بانک باید توسط شعبه صادرکننده مهر و امضا شود و ترجیحاً به زبان انگلیسی باشد یا ترجمه رسمی ارائه شود.

چند نکته مهم در مورد تمکن مالی:

• پول می‌تواند در حساب دانشجو، همسر یا فرزند (یا در مورد کودکان، حساب یکی از والدین) باشد . مهم این است که مجموع مبالغ مورد نیاز برای همه همراهان و خود دانشجو موجود باشد.
• اگر دانشجو یا همراهان بورسیه‌ی کامل از یک ارگان دولتی، دانشگاه یا سازمان بین‌المللی دریافت کرده‌اند که هزینه‌های زندگی آن‌ها را پوشش می‌دهد، ارائه نامه رسمی بورسیه می‌تواند نیاز به نشان دادن پول در حساب بانکی را برطرف کند . این نامه باید صراحتاً ذکر کند که هزینه‌های زندگی همراه (همسر/فرزند) به طور کامل پوشش داده می‌شود .
• دانشجویان ایرانی معمولاً بخاطر نوسانات ارزی و محدودیت‌های بین‌المللی، مبلغ مورد نیاز را به پوند یا دلار در حساب ارزی نگه می‌دارند یا به کمک صرافی‌ها در حساب‌های خارج از کشور واریز می‌کنند تا ریسک رد شدن تمکن به دلیل تحریم بانک‌های ایران کاهش یابد. در این خصوص می‌توان از خدمات صرافی‌های معتبر برای حواله و نگهداری وجه بهره برد.

هزینه‌های ویزا و عوارض

علاوه بر تمکن مالی، پرداخت هزینه‌های مربوط به درخواست ویزا نیز الزامی است:

• هزینه اپلیکیشن ویزا: هزینه بررسی درخواست ویزای همراه تقریباً ۵۲۴ پوند برای هر نفر است . (این رقم ممکن است با نوسانات سالانه تغییر کند. رقم دقیق ریالی در زمان پرداخت آنلاین بر اساس نرخ رسمی محاسبه و اعلام می‌شود).
• هزینه خدمات درمانی (IHS): همه ویزاهای دانشجویی و همراه بیش از ۶ ماه شامل Immigration Health Surcharge (IHS) هستند که بابت دسترسی به خدمات درمانی NHS اخذ می‌شود. مبلغ IHS در حال حاضر ۴۷۰ پوند برای هر نفر به ازای هر سال ویزا است. برای مثال، اگر ویزای دانشجو ۱۶ ماه اعتبار داشته باشد، معمولاً باید معادل ۲ سال (یعنی ۹۴۰ پوند) برای هر همراه پرداخت شود. پرداخت IHS همزمان با ثبت درخواست آنلاین صورت می‌گیرد.
• خدمات اختیاری اولویت (Priority): مدت زمان معمول بررسی درخواست ویزای همراه حدود ۳ هفته (۱۵ روز کاری) است . اگر متقاضیان نیاز به پاسخ سریع‌تر داشته باشند، می‌توانند از سرویس Priority (بررسی در حدود ۵ روز کاری) با هزینه اضافی حدود ۵۰۰ پوند یا سرویس Super Priority (بررسی ۱-۲ روزه) با هزینه حدود ۱۰۰۰ پوند استفاده کنند . این خدمات در همه کشورها (از جمله ایران) در دسترس نیستند یا ظرفیت محدودی دارند، لذا متقاضی باید در زمان درخواست بررسی کند که آیا امکان استفاده وجود دارد.

همسر و فرزندان هر کدام باید هزینه‌های فوق را جداگانه پرداخت کنند (یعنی برای یک خانواده سه نفره شامل دانشجو، همسر و یک فرزند، هزینه ویزا و IHS برای هر سه نفر مجزا محاسبه می‌شود). این هزینه‌ها در پایان تکمیل فرم آنلاین از طریق کارت‌های بین‌المللی پرداخت می‌شود. تجربه دانشجویان ایرانی نشان داده که معمولاً از کارت‌های اعتباری دوستان یا آشنایان در خارج یا شرکت‌های واسطه پرداخت اینترنتی استفاده می‌کنند؛ چرا که کارت‌های بانکی ایران قابلیت پرداخت بین‌المللی ندارند.

مراحل درخواست و روند بررسی

۱. تکمیل فرم آنلاین

درخواست ویزای همراه باید به صورت آنلاین در وبسایت رسمی ویزای بریتانیا (UKVI) ثبت شود. برای هر یک از همراهان (همسر یا هر فرزند) فرم جداگانه‌ای تکمیل می‌شود. در ابتدای فرم باید نوع ویزا را “Student Dependant Visa” انتخاب کنید. اطلاعات شخصی، اطلاعات گذرنامه، رابطه با دانشجو و اطلاعات مربوط به دوره تحصیل دانشجو (از جمله شماره CAS و جزئیات دوره) پرسیده می‌شود . همچنین در بخش مالی باید میزان پول موجود و محل نگهداری آن اعلام گردد.

۲. پرداخت هزینه‌ها

پس از تکمیل فرم، سیستم به طور خودکار هزینه ویزا و IHS را محاسبه می‌کند. متقاضی با کارت بانکی بین‌المللی هزینه را پرداخت کرده و تاییدیه پرداخت دریافت می‌کند. این تاییدیه بهتر است ذخیره یا چاپ شود.

۳. تعیین وقت و مراجعه به مرکز درخواست ویزا

در ایران، امور مربوط به انگشت‌نگاری و تحویل مدارک توسط کارگزار رسمی سفارت بریتانیا (VFS Global) انجام می‌شود. پس از تکمیل فرم و پرداخت، متقاضی می‌تواند از طریق سیستم آنلاین، وقت مراجعه در مرکز ویزا در تهران را انتخاب کند. در روز تعیین‌شده، همراهان باید شخصاً به مرکز VFS تهران مراجعه کرده، مدارک (گذرنامه، ترجمه‌ها، پرینت فرم ویزا، رسید پرداخت و…) را تحویل دهند و انگشت‌نگاری و عکس بیومتریک انجام شود. اگر خانواده در کشور دیگری قصد اقدام داشته باشند (برخی دانشجویان ایرانی از کشور ثالث اقدام می‌کنند)، باید به مراکز معین‌شده در همان کشور مراجعه کنند.

۴. بررسی پرونده و صدور ویزا

پس از انگشت‌نگاری، پرونده به بخش ویزای UKVI ارسال می‌شود. مدت زمان بررسی استاندارد حدود ۳ هفته است . در این مدت ممکن است سفارت بریتانیا در مواردی خاص از متقاضی بخواهد مدارک اضافی ارائه دهد یا در مصاحبه آنلاین شرکت کند (این موارد نادر است اما امکان دارد). پس از صدور تصمیم، پاسپورت‌های اعضای خانواده با ویزای الصاق‌شده (یا نامه رد در صورت عدم موافقت) به کارگزاری VFS بازگردانده می‌شود. متقاضیان می‌توانند با مراجعه حضوری یا از طریق پیک مدارک خود را تحویل بگیرند.

در ویزای صادرشده برای همراه، یک ویزای موقت ۳۰ روزه (یا یک ماهه) برای ورود به بریتانیا درج می‌شود. پس از ورود به انگلستان، ظرف ۱۰ روز باید کارت اقامت بیومتریک (BRP) مربوط به هر همراه از دفتر پست تعیین‌شده دریافت شود (آدرس دفتر پست و تاریخ آماده‌بودن BRP در نامه ویزا ذکر می‌شود). کارت BRP حاوی اطلاعات کامل و اعتبار ویزای همراه (معمولاً تا تاریخ انقضای ویزای دانشجو) است.

نکته: معمولاً اعتبار ویزای همراهان تا همان تاریخ اعتبار ویزای دانشجو صادر می‌شود. بنابراین همراه دانشجوی کارشناسی ارشد ۱ ساله، ویزایی تقریباً ۱۳ ماهه (طول دوره + چند ماه اضافی پس از دوره) خواهد داشت. اگر دانشجو ویزایش را تمدید کند یا به ویزای دیگری (مثل کاری) تغییر وضعیت دهد، همراهان نیز باید به طور جداگانه برای تمدید یا تغییر ویزای خود اقدام کنند.

حقوق و شرایط همسر (همراه) در بریتانیا

یکی از مزایای مهم ویزای همراه دانشجویی این است که همسر دانشجو اجازه کار تمام‌وقت در بریتانیا را خواهد داشت. برخلاف خود دانشجو که با ویزای دانشجویی معمولاً محدودیت ۲۰ ساعت کار در هفته در طول ترم تحصیلی دارد، همسر (یا شریک زندگی) به عنوان همراه محدودیت ساعتی برای کار ندارد . همسر می‌تواند در طیف گسترده‌ای از مشاغل (پاره‌وقت یا تمام‌وقت) مشغول به کار شود یا حتی کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کند. تنها محدودیت شغلی، عدم اشتغال به عنوان ورزشکار حرفه‌ای یا مربی ورزشی است (این محدودیت در اکثر ویزاهای کاری و همراه اعمال می‌شود). همچنین طبق قواعد قبلی، اگر ویزای همراه قبل از اکتبر ۲۰۲۰ صادر شده بود، اشتغال به عنوان پزشک یا دندانپزشک در دوره تخصص ممنوع بود ، اما برای ویزاهای همراه جدید چنین محدودیتی معمولاً وجود ندارد.

همسر همراه همچنین می‌تواند به تحصیل نیز بپردازد. هیچ محدودیتی برای ثبت‌نام همسر در دوره‌های آموزشی (مانند دوره‌های زبان، دوره‌های مهارتی یا حتی مقاطع دانشگاهی) وجود ندارد. اگر همسر بخواهد در یک دوره دانشگاهی تمام‌وقت جداگانه (مثلاً یک رشته کارشناسی ارشد) تحصیل کند، ممکن است بهتر باشد خودش ویزای دانشجویی مستقل دریافت کند؛ اما برای دوره‌های کوتاه‌مدت یا پاره‌وقت، همان ویزای همراه کفایت می‌کند و مشکلی برای تحصیل وی وجود نخواهد داشت (همسران همراه می‌توانند آزادانه در کلاس‌ها شرکت کنند).

از منظر خدمات درمانی، همسر دانشجو که IHS پرداخته، درست مانند دانشجو تحت پوشش خدمات بهداشت ملی (NHS) قرار می‌گیرد و می‌تواند از خدمات درمانی دولتی بهره‌مند شود. البته مثل همه ساکنان بریتانیا، پرداخت هزینه‌های اندکی نظیر نسخه دارو (Prescription) یا برخی خدمات دندانپزشکی الزامی است.

شرایط فرزندان همراه: تحصیل و زندگی در بریتانیا

فرزندان دانشجوی بین‌المللی که با ویزای همراه به بریتانیا می‌آیند، حقوق و امکاناتی دارند که به تسهیل زندگی و رشد آن‌ها کمک می‌کند:

• امکان تحصیل رایگان در مدارس: کودکان ۵ تا ۱۶ سال همراه، می‌توانند در مدارس دولتی ابتدایی و متوسطه بریتانیا به رایگان تحصیل کنند، مشروط به اینکه به عنوان همراه دانشجو در بریتانیا باشند . تحصیل فرزندان همراه در مدارس دولتی حقی است که برخلاف تصور عام، شامل حال آن‌ها می‌شود و هزینه‌ای بابت شهریه مدرسه از والدین اخذ نمی‌گردد. البته مدرسه ممکن است مدارکی دال بر مدت اقامت ارائه بخواهد؛ چنانچه دوره اقامت خانوادگی بسیار کوتاه باشد (مثلاً تنها چند ماه باقی مانده)، برخی مدارس از ثبت‌نام خودداری می‌کنند یا اگر در منطقه‌ای ظرفیت محدود باشد، ممکن است کودک را در مدرسه نزدیک دیگری ثبت‌نام کنند . بنابراین بهتر است والدین پس از رسیدن به بریتانیا هرچه سریع‌تر نسبت به ثبت‌نام فرزندشان در مدرسه محلی اقدام کنند.
• تحصیلات پیش‌دبستانی و بالاتر: کودکان زیر ۵ سال می‌توانند از مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی (غیررایگان) استفاده کنند. برای نوجوانان ۱۶ تا ۱۸ سال نیز امکان ادامه تحصیل در کالج‌ها (دبیرستان‌های تکمیلی یا کالج‌های Further Education) وجود دارد. اگر فرزند به سن دانشگاه رسیده باشد (۱۸ سال تمام)، دیگر به عنوان «کودک وابسته» محسوب نمی‌شود و باید برای ادامه تحصیل خود ویزای دانشجویی مستقل دریافت کند.
• خدمات درمانی کودکان: فرزندان همراه نیز تحت پوشش NHS هستند (با پرداخت IHS) و می‌توانند از پزشک عمومی (GP) و مدارس پزشکی بهره‌مند شوند. والدین باید پس از استقرار، فرزند خود را در یک مطب پزشک خانوادگی (GP) ثبت‌نام کنند و همچنین مطمئن شوند که کارت واکسن‌های کودک مطابق نظام بهداشت بریتانیاست.
• زبان و فرهنگ: تجربه دانشجویان ایرانی نشان می‌دهد کودکان در سنین مدرسه به سرعت با محیط انگلیسی‌زبان وفق پیدا می‌کنند. بسیاری از خانواده‌ها در ابتدا نگران زبان فرزندشان هستند، اما مدارس انگلیس برای دانش‌آموزان بین‌المللی کلاس‌های تقویتی زبان انگلیسی (EAL) برگزار می‌کنند. پس از چند ماه، کودکان به خوبی زبان را فرا می‌گیرند و حتی به والدین در تقویت زبان کمک می‌کنند.
• زندگی اجتماعی: حضور خانواده و فرزندان می‌تواند به ایجاد محیطی با ثبات‌تر روحی برای دانشجو کمک کند، هرچند مسئولیت مراقبت از کودک در حین تحصیل چالش‌برانگیز است. برخی دانشگاه‌های بزرگ دارای مهدکودک دانشگاهی هستند یا می‌توان از کمک‌هزینه‌های محلی برای مراقبت کودکان (که شامل خانواده دانشجویان بین‌المللی نمی‌شود) استفاده کرد. در جامعه ایرانیان مقیم بریتانیا، گروه‌ها و انجمن‌هایی برای خانواده‌های دانشجو وجود دارد که می‌تواند به تبادل تجربه و حمایت متقابل کمک کند.

تفاوت‌های ویزای همراه دانشجویی (Tier 4 Dependant) با ویزای همراه

Graduate Route

برخی دانشجویان پس از اتمام تحصیل خود در بریتانیا، از ویزای فارغ‌التحصیلی یا همان Graduate Route استفاده می‌کنند تا به مدت ۲ سال (برای مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد) یا ۳ سال (برای دکتری) در بریتانیا بمانند و کار کنند. سؤال مهمی که پیش می‌آید این است که آیا همراهان دانشجو می‌توانند در Graduate Route نیز همراه بمانند یا خیر؟ شرایط و تفاوت‌های مهم در این زمینه عبارت‌اند از:

• امکان افزودن همراه جدید: در ویزای دانشجویی (Tier 4 یا Student Route)، دانشجو می‌تواند از ایران برای همسر و فرزندان خود درخواست ویزا کند و آن‌ها را به بریتانیا بیاورد، مشروط بر اینکه شرایط گفته‌شده (نوع دوره و مدت آن) را داشته باشد. اما در ویزای Graduate Route، هیچ دانش‌آموخته‌ای نمی‌تواند همراه جدیدی را از خارج به خود ملحق کند. تنها همراهانی می‌توانند در دوره Graduate Route حضور داشته باشند که از قبل در دوران دانشجویی به عنوان همراه در بریتانیا حضور داشته‌اند . به بیان ساده‌تر، اگر شما به عنوان دانشجو در دوره تحصیل همسر و فرزندتان را همراه نیاورده باشید، پس از فارغ‌التحصیلی و دریافت ویزای کار پس از تحصیل، دیگر نمی‌توانید برای آوردن آن‌ها ویزا بگیرید. باید تا زمانی که ویزای دیگری (مثلاً کار طولانی‌مدت یا اقامت) کسب کنید صبر کنید.
• لزوم حضور در داخل بریتانیا برای تمدید: برای دانشجویانی که با خانواده خود در بریتانیا هستند: هنگام تغییر ویزای شما از دانشجویی به Graduate Route، همراهانتان نیز باید در داخل بریتانیا حضور داشته باشند تا بتوانند ویزای خود را به عنوان Graduate Dependant تبدیل کنند . روند کار به این صورت است که دانشجو پس از اتمام درس، برای ویزای Graduate Route به صورت آنلاین از داخل انگلستان اقدام می‌کند. همسر و فرزندانی که در خاک بریتانیا با ویزای همراه دانشجویی هستند نیز می‌توانند همزمان یا حداکثر تا قبل از انقضای ویزای فعلی‌شان درخواست تغییر وضعیت به ویزای همراه فارغ‌التحصیل بدهند . در این حالت نیازی به خروج از کشور نیست.
• عدم محدودیت در زمان اقدام برای همراهان در دوران دانشجویی: ممکن است برخی دانشجویان تصمیم بگیرند در میانه دوره تحصیل، خانواده را به خود ملحق کنند. بر اساس راهنمای UKCISA، هیچ ضرب‌الاجل مشخصی در طول دوره دانشجویی برای پیوستن همراهان وجود ندارد به جز اینکه درخواست آن‌ها باید قبل از انقضای ویزای دانشجو باشد . بنابراین حتی اگر کمتر از ۶ ماه به پایان ویزای دانشجو مانده باشد، باز هم امکان درخواست ویزای همراه وجود دارد (هرچند اگر کمتر از ۶ ماه به پایان مانده باشد، IHS کمتری پرداخت می‌شود و ممکن است تا زمان تمدید بعدی، همراه دسترسی رایگان به NHS نداشته باشد ).
• حقوق همراهان در Graduate Route: همراهانی که موفق شوند ویزای خود را به Graduate Dependant تبدیل کنند، از نظر حق کار و تحصیل شرایط مشابه دوران دانشجویی دارند. یعنی همچنان می‌توانند آزادانه کار تمام‌وقت انجام دهند و محدودیت خاصی جز موارد ذکرشده (مانند ورزشکار حرفه‌ای نبودن) ندارند. در واقع Graduate Route نیز یک نوع ویزای موقت کاری محسوب می‌شود که برای همراهان محدودیتی اضافه نمی‌کند. حتی طبق راهنمای UKCISA، همراهان در Graduate Route هیچ محدودیت تحصیلی هم ندارند و می‌توانند هر دوره‌ای را بخواهند مطالعه کنند . (در مقابل، خود دارنده ویزای Graduate Route نیز حق تحصیل تمام‌وقت در دوره‌ای که نیاز به ویزای دانشجویی جدید داشته باشد را ندارد، مگر دوره‌های کوتاه‌مدت).

به طور خلاصه: ویزای همراه دانشجویی (Tier 4 Dependant) قابل درخواست از خارج کشور است و مرحله‌ای از فرآیند پذیرش دانشجو محسوب می‌شود، در حالی که ویزای همراه Graduate Route تنها ادامهٔ ویزای همراه برای افرادی است که قبلاً حضور داشته‌اند. دانشجویان ایرانی باید در نظر داشته باشند که اگر تمایل دارند پس از تحصیل نیز خانواده کنارشان باشند، بهتر است در طول دوره تحصیل آن‌ها را به بریتانیا بیاورند. در غیر اینصورت با ویزای پس از تحصیل قادر به اضافه کردنشان نخواهند بود .

تجربیات معمول دانشجویان ایرانی و نکات کاربردی

تعداد قابل توجهی از دانشجویان ایرانی در سال‌های اخیر با خانواده خود راهی بریتانیا شده‌اند. بررسی تجربیات آن‌ها می‌تواند برای متقاضیان جدید مفید باشد:

• زمان‌بندی و تصمیم‌گیری آوردن خانواده: بسیاری از دانشجویان ابتدا به تنهایی به بریتانیا می‌آیند تا شرایط مسکن و دانشگاه را آماده کنند و سپس در ترم دوم یا سال بعد برای ویزای همراه خانواده اقدام می‌کنند. این راهبرد به ویژه برای کسانی که فرزند مدرسه‌ای دارند مفید است، زیرا ابتدا والد بتواند مسکن مناسبی نزدیک مدرسه فراهم کند. از سوی دیگر، برخی خانواده‌ها ترجیح می‌دهند از ابتدای ورود دانشجو، همه با هم باشند تا از همان آغاز، سازگاری جمعی صورت گیرد. در هر دو حالت، برنامه‌ریزی مالی و اطمینان از داشتن پول کافی اهمیت زیادی دارد.
• چالش‌های مالی و تبدیل ارز: یکی از دغدغه‌های بزرگ خانواده‌های ایرانی، انتقال پول به بریتانیا برای نشان دادن تمکن مالی و همچنین تامین هزینه‌های زندگی و شهریه است. به دلیل محدودیت‌های بانکی ایران، عملاً امکان انتقال مستقیم بانکی وجود ندارد. تجربه نشان داده دانشجویان از صرافی‌ها و شرکت‌های حواله ارز برای این منظور استفاده می‌کنند. در این راستا صرافی‌های معتبر انگلستان که در خدمت ایرانیان هستند نقش حیاتی دارند. (در بخش نتیجه‌گیری بیشتر به این موضوع و معرفی خدمات مرتبط خواهیم پرداخت.)
• تهیه و ترجمه مدارک: آماده‌سازی مدارک در ایران، به‌خصوص ترجمه رسمی آن‌ها، نیازمند زمان و دقت است. تجربه‌ها نشان می‌دهد بهتر است زودتر از موعد اقدام به ترجمه مدارک ازدواج، شناسنامه کودکان و گواهی‌های مالی کنید تا در صورت نیاز به اصلاح یا اخذ تاییدیه وزارت امور خارجه ایران، وقت کافی داشته باشید.
• انتخاب مدرسه و مسکن: خانواده‌های دارای فرزند مدرسه‌ای باید به نزدیکی محل سکونت به مدارس توجه کنند. معمولاً کودکان باید در مدارس محدوده آدرس منزل ثبت‌نام شوند. بنابراین، یافتن مسکن مناسب در منطقه امن با مدارس خوب، دغدغه مهمی برای خانواده‌های دانشجوست. برخی خانواده‌های ایرانی از طریق گروه‌های اجتماعی (مثلاً تلگرام یا واتس‌اپ ایرانیان در شهر مقصد) از تجربه دیگران برای انتخاب محله استفاده می‌کنند.
• سازگاری فرهنگی: طبیعتاً مهاجرت خانوادگی همراه با تغییرات فرهنگی است. اما جامعه ایرانیان در شهرهای مختلف بریتانیا (مثل لندن، منچستر، بیرمنگام، گلاسگو و…) فعال است. برقراری ارتباط با این جوامع (مثلاً شرکت در رویدادهای فرهنگی یا مذهبی ایرانیان) به خانواده‌ها کمک می‌کند احساس غربت را کاهش دهند. همچنین دانشگاه‌ها اغلب دارای انجمن دانشجویان ایرانی هستند که می‌تواند منبع حمایتی و راهنمایی باشد.

در مجموع، تجربه حضور خانواده می‌تواند انرژی‌بخش و حامی روحی دانشجو در مسیر پرچالش تحصیل در غربت باشد، به شرط آنکه قبل از اقدام، برنامه‌ریزی همه‌جانبه (مالی، تحصیلی و خانوادگی) انجام شده باشد.

نتیجه‌گیری

دریافت ویزای همراه برای همسر و فرزندان دانشجویان ایرانی در بریتانیا فرآیندی است که نیاز به آگاهی دقیق از مقررات به‌روز، تامین مدارک کامل و انجام برنامه‌ریزی مالی دارد. با مطالعه‌ی این راهنما و منابع رسمی مرتبط مانند وب‌سایت‌های ( GOV.UK ،  UKVI و (UKCISA ، خانواده‌ها می‌توانند با اطمینان بیشتری اقدام کنند و در کنار هم مسیر تازه‌ای را در کشور مقصد آغاز نمایند. حضور همسر و فرزندان در کنار دانشجو باعث ایجاد آرامش خاطر و تمرکز بیشتر بر تحصیل می‌شود و تجربه زندگی در بریتانیا را برای همه اعضای خانواده پربارتر می‌کند.

در این میان، یکی از مسائل عملی پس از دریافت ویزا و سفر به انگلستان، مدیریت امور مالی و انتقال پول بین ایران و بریتانیاست. خانوادهٔ دانشجو ممکن است نیاز به انتقال منظم وجه برای هزینه‌های زندگی یا پرداخت شهریه دانشگاه داشته باشند. با توجه به وجود تحریم‌های بانکی و عدم دسترسی مستقیم به سیستم‌های مالی بین‌المللی از داخل ایران، استفاده از خدمات صرافی‌های معتبر اهمیت می‌یابد. صرافی انگلستان (Sarafi UK) می‌تواند در این زمینه یاری‌رسان خانواده‌ها باشد؛ از تبدیل ریال به پوند و انتقال امن پول گرفته تا پرداخت هزینه‌های دانشگاهی و پشتیبانی مالی دانشجویان. بهره‌گیری از یک صرافی قابل اعتماد نه تنها سرعت و سهولت انتقال وجه را بالا می‌برد، بلکه اطمینان خاطر از رسیدن کمک مالی به موقع به دست دانشجو را فراهم می‌کند.

با برنامه‌ریزی درست، آگاهی از قوانین مهاجرتی و استفاده از خدمات پشتیبانی مناسب، دانشجویان ایرانی می‌توانند در کنار خانواده خود تجربه تحصیل موفق و زندگی خوشایندی در بریتانیا داشته باشند. امیدواریم این راهنما توانسته باشد به سوالات شما پاسخ دهد و مسیر پیش رو را هموارتر سازد. برای اطلاعات تکمیلی حتماً به منابع رسمی معرفی‌شده مراجعه کنید و در صورت لزوم با مشاوران مهاجرتی دانشگاه یا متخصصان مربوطه مشورت نمایید.

سلب مسئولیت

اطلاعات این مقاله صرفاً جهت اطلاع‌رسانی است و توصیه حقوقی یا مالی محسوب نمی‌شود. مسئولیت تصمیم‌گیری نهایی بر عهده خواننده است.

منابع:

• GOV.UK – Student Visa: Family Members
• UKCISA – International Student Advice
• UKVI – Visas & Immigration